Bel ağrısı, bacaklarda uyuşma veya yürüme sırasında artan ağrı, toplumda çok sık görülen şikâyetlerdir. Bu belirtiler hem bel fıtığı hem de dar kanal hastalığında ortaya çıkabilir.
Ancak bu iki hastalık farklı nedenlerle gelişir ve tedavi yaklaşımları da birbirinden farklıdır. Doğru tanı koymak, gereksiz tedavilerden kaçınmak ve kalıcı sinir hasarını önlemek için farkları bilmek önemlidir.
Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, omurlar arasındaki disklerin dışarı taşarak sinir köküne baskı yapması sonucu oluşur. Diskin dış kısmı zayıfladığında iç kısmındaki jel kıvamındaki yapı dışarı çıkar ve siniri sıkıştırır.
Bel fıtığı genellikle ani hareket, ağır kaldırma, uzun süre oturma veya yanlış pozisyonda eğilme sonrası ortaya çıkar. Genç ve orta yaşlarda daha sık görülür.
Bel fıtığı belirtileri:
- Genellikle tek bacakta ağrı, uyuşma veya karıncalanma,
- Belden bacağa yayılan “elektrik çarpması” tarzında ağrı,
- Öksürmek veya ıkınmakla artan ağrı,
- İleri vakalarda bacakta kuvvet kaybı.
Dar Kanal Nedir?
Dar kanal, omurga kanalının zamanla daralması sonucu sinirlerin baskı altında kalmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır.
Tıpta “lomber spinal stenoz” olarak bilinir.
Genellikle yaşla birlikte gelişir; disklerde yıpranma, kemik çıkıntıları ve bağ dokularındaki kalınlaşma sinirlerin geçtiği alanı daraltır.
Dar kanal belirtileri:
- Her iki bacakta ağrı, uyuşma veya karıncalanma,
- Yürürken kısa sürede durma ihtiyacı,
- Dinlenince rahatlama hissi,
- Yürüme mesafesinde kısalma,
- İleri vakalarda idrar veya dışkı kontrolünde bozulma.
Bu tabloya nörojenik kladikasyon denir ve dar kanalın en karakteristik özelliğidir.
Bel Fıtığı ve Dar Kanal Arasındaki Farklar
Aşağıdaki farklar iki hastalığın karıştırılmasını önlemede yardımcı olur 👇
| Özellik | Bel Fıtığı | Dar Kanal |
| Neden | Diskin dışarı taşmasıyla sinir sıkışması | Omurga kanalının daralmasıyla sinir sıkışması |
| Görülme yaşı | Genç ve orta yaş | Orta ve ileri yaş |
| Ağrı tipi | Genellikle tek bacakta, ani başlayan ağrı | Her iki bacakta, yürürken artan ağrı |
| Yürüyüş | Genelde etkilenmez | Kısa sürede durma ihtiyacı (yürüme mesafesi azalır) |
| Dinlenmek | Ağrıyı hafifletmez | Oturmak veya öne eğilmek ağrıyı azaltır |
| Tedavi | Fizik tedavi, ilaç, gerekirse fıtık ameliyatı | İleri vakalarda dar kanal ameliyatı |
Bel Fıtığı ve Dar Kanal Birlikte Görülebilir mi?
Evet. Bazı hastalarda bel fıtığı ve dar kanal aynı anda bulunabilir. Bu durumda ağrı ve uyuşma şikâyetleri daha şiddetli olur, bazen tanı koymak zorlaşır.
MR görüntüleme ve nörolojik muayene, hangi hastalığın ön planda olduğunu anlamada en güvenilir yöntemdir.
Tedavi Yaklaşımı Nasıl Olmalı?
Her iki hastalıkta da ilk amaç sinir üzerindeki baskıyı azaltmaktır.
- Bel fıtığı hastalarında dinlenme, ilaç ve fizik tedaviyle çoğu zaman düzelme sağlanabilir.
- Dar kanal hastalarında ise sinir sıkışması geniş bir alanda olduğu için, ilaçlar ve egzersiz yeterli olmazsa dar kanal ameliyatı gerekebilir.
Günümüzde modern cerrahi yöntemlerle, özellikle vidasız tekniklerle, hastalar kısa sürede iyileşebilmekte ve yürüyüş kapasiteleri artmaktadır.
Sonuç
Bel fıtığı ve dar kanal, benzer şikâyetler gösterse de tamamen farklı hastalıklardır. Bel fıtığı genellikle tek siniri etkilerken, dar kanal birden fazla siniri baskı altına alabilir.
Eğer yürürken bacaklarda uyuşma ve ağrı hissediyor, sık sık dinlenme ihtiyacı duyuyorsanız, bunun basit bir fıtık olmadığını bilmek gerekir.
Erken tanı ve uygun tedavi ile dar kanal başarıyla kontrol altına alınabilir ve sinir hasarı gelişmeden sağlıklı bir yaşam mümkündür.
